Sos libros de Nadale e de sas Festas
Mèrcuris 13, giòbia 14 e chenàbura 15 de nadale sas operadoras de s'Ufìtziu Limba Sarda de s'Unione Pianalza paris cun sos sìndigos de su territòriu ant dadu a sos pitzinnos de iscola unos cantos libros in sardu pro lis fàghere sos augùrios de Nadale.Sos libros distribuidos sunt duos: Nadale in allegria (a sas iscolas de s'infàntzia, a sos asilos e a sa classe 1° elementare) e Festas - A onni istajone sa festa sua (a sos pitzinnos de 2°, 3°, 4° e 5° elementare).
Custos libros sunt nàschidos dae un'esigèntzia essida a campu faeddende cun sos mastros, chi bortas meda ant pedidu a s'ULS materiale didàticu in sardu tenende dificultade a nd'agatare. S'ULS at pensadu, duncas, de l'aprontare inventende.lu a nou o adatende e bortende in sardu materiales agatados in Internet, pro fàghere unu servìtziu nàschidu dae un'esigèntzia chi esistit dae annos meda.
In sos duos libros b'est totu su chi podet bisongiare a unu mastru pro faeddare de su Nadale e de sas festas nòdidas de s'annu. B'at ischedas de colorare e de cumpletare, poesias, contos e teatrinos pro chi sos pitzinnos imparent a impreare su sardu cun praghere e ispàssiu.
A dolu mannu, essende pagas sas còpias, sos mastros non nd'ant retzidu e pro custa resone publicamus sos files in PDF, pro chi chie cheret los potzat iscarrigare e impreare.
Si torrat gràtzias a su dirigente e a totu sos mastros pro sa disponibilidade manna, in s'isetu de pòdere collaborare finas in àteras ocasiones.
30 e 31 de ghennàrgiu – Sas dies imprestadas
A sas
ùrtimas dies de ghennàrgiu (sas chi in italianu si narant "Giorni della
merla") sos pastores sardos lis naraiant "Dies imprestadas" e
naraiant unu contu pro ispiegare pro ite a su sòlitu sunt duas dies fritas
meda. Su contu faeddat de unu pastoreddu barrosu meda, chi at chèrridu pònnere
marrania cun su mese de ghennàrgiu, chi a cussu tempus fiat de 29 dies e non de
31.
Ma intre
s'òmine e su tempus la binchet semper su tempus, e Ghennàrgiu at agatadu sa manera
de la fàghere pagare a su pastoreddu.
Pro sos
mastros chi tenent praghere de imparare a sos pitzinnos, paris cun su contu
italianu de sa mèrula, finas su contu traditzionale nostru amus aprontadu
un'ischeda in ue b'at finas figuras de colorare.
S'ischeda
si podet iscarrigare incarchende inoghe.
Idea-regalu pro Nadale: su libreddu “Is Mariposas” de Giuanna Dessì
Chie pro Nadale cheret fàghere unu regalu originale e ùtile a unu pitzinnu minore podet seberare tantas cosas, dae sos giogos a sa roba de bestire a sos durches. Ma si li cheret fàghere unu donu chi agiuet finas sa crèschida sua li podet regalare unu libru, màssimu si su libru aunint sa gràfica galana a s’insignamentu. “Is Mariposas” est unu de custos.
Primu volùmene de una collana chi si narat “Is Babballotis”, chi cheret agiuare a sos pitzinnos a esplorare s’ambiente naturale, faeddat de sas mariposas cun una gràfica galana, mustrende a pitzinnos dae sos 4 a sos 10 annos sa bellesa de su mundu de sos animales. Est naturale chi a sos prus piticos bi lis at a lèghere su babbu o sa mama, ma pro sos prus mannitos at a èssere un’ispàssiu a abbaidare custu bellu libreddu leghende a sa sola.
Su libru naschet dae sa fantasia de Giuanna Dessì (pedagogistra e mastra de sardu) e dae s’intuitzione de Edizioni Archivi del Sud.
Giuanna Dessì dae paritzos annos est aunende sa passione sua pro s’arte a su disìgiu de dare un’agiudu a chie cheret imparare su sardu a sos pitzinnos. Cun custa idea at progetadu materiales didàticos chi tratant argumentos diferentes (flora e fàuna, alimentos, fainas de onni die, etc.) e los at postos a disponimentu in su situ suo Sardu Pintau.
chi impreat su mètodu de aprendimentu “deretu” nàschidu a primos de su 1900: onni immàgine est cullegada in manera dereta cun sa limba de arrivu, sena bortaduras in sa limba dominante.
Su libreddu costat 4 èuros e si podet prenotare iscriende a archividelsud@gmail.com o telefonende a su nùmeru WhatsApp e Telegram 0039-3770995520.
Cartones animados in sardu pro sos prus piticos
In custos ùrtimos annos at essidu unos cantos cartones animados in sardu pro sos prus piticos.
Su primu est istadu su de sa Pimpa, su catzeddu pintirinadu imbentadu in su 1975 dae Altan, publicadu in antis in su “Corriere dei Piccoli” e a pustis produida comente cartone animadu.
A pustis de sa Pimpa, est tocadu a sos “Mini Cuccioli”, una sèrie televisiva chi agradat meda a sos prus piticos (2-4 annos): sos protagonistas sunt sos animaleddos de sa sèrie “Cuccioli” però prus giòvanos de carchi annu, chi parant fronte a sas matessi emotziones e isfidas chi bivent sos pitzinnos in sa vida issoro (cuntentesa e tristura, timòria, amigàntzia, gelosia, etc).
Pro fàghere connòschere a sos pitzinnos sos artistas prus mannos de su mundu acò su cartone animadu “L’arte con Matì e Dadà”, unu programma in ue si proponent a sos pitzinnos monografias curtzas de sos artistas prus famados pro more de biàgios in su tempus fatos cun sa chintòrgia màgica de Dadà.
S’oferta de materiales in sardu pro sos pitzinnos, duncas, est creschende. De su restu, sos pitzinnos sunt sos chi diant pòdere tènnere prus profetu dae s’imparu de sa limba sarda, comente ant mustradu sos istùdios de linguìstica acuisitzionale fatos in Edimburgo dae sa professoressa Sorace, istùdios chi narant comente sos pitzinnos bilìngues siant prus abbistos, prus abertos a su mundu e andent mègius in iscola.
Isperamus duncas chi b’apat àteros cartones animados e àteru materiale didàticu in sardu a disponimentu de totu sos genitores e mastros chi cherent imparare sa limba sarda a sos prus piticos.
Abbàida su servìtziu de su TG3
Abbàida su servìtziu de Videolina
Abbàida su servìtziu de Rai Settegiorni
Sas cantzones in sardu de Babbai Casu pro sa novena de Nadale
Semus ancora in su mese de santandria, ma mancat pagu a comintzare su tempus màgicu de su Nadale, cun totu sas traditziones, sos ritos e sa bellesa sua.
Sos libros de Nadale e de sas Festas
Sos libros distribuidos sunt duos: Nadale in allegria (a sas iscolas de s'infàntzia, a sos asilos e a sa classe 1° elementare) e Festas - A onni istajone sa festa sua (a sos pitzinnos de 2°, 3°, 4° e 5° elementare).
Custos libros sunt nàschidos dae un'esigèntzia essida a campu faeddende cun sos mastros, chi bortas meda ant pedidu a s'ULS materiale didàticu in sardu tenende dificultade a nd'agatare. S'ULS at pensadu, duncas, de l'aprontare inventende.lu a nou o adatende e bortende in sardu materiales agatados in Internet, pro fàghere unu servìtziu nàschidu dae un'esigèntzia chi esistit dae annos meda.
In sos duos libros b'est totu su chi podet bisongiare a unu mastru pro faeddare de su Nadale e de sas festas nòdidas de s'annu. B'at ischedas de colorare e de cumpletare, poesias, contos e teatrinos pro chi sos pitzinnos imparent a impreare su sardu cun praghere e ispàssiu.
A dolu mannu, essende pagas sas còpias, sos mastros non nd'ant retzidu e pro custa resone publicamus sos files in PDF, pro chi chie cheret los potzat iscarrigare e impreare.
Si torrat gràtzias a su dirigente e a totu sos mastros pro sa disponibilidade manna, in s'isetu de pòdere collaborare finas in àteras ocasiones.
Su libru naschet dae sa fantasia de Giuanna Dessì (pedagogistra e mastra de sardu) e dae s’intuitzione de Edizioni Archivi del Sud.
Giuanna Dessì dae paritzos annos est aunende sa passione sua pro s’arte a su disìgiu de dare un’agiudu a chie cheret imparare su sardu a sos pitzinnos. Cun custa idea at progetadu materiales didàticos chi tratant argumentos diferentes (flora e fàuna, alimentos, fainas de onni die, etc.) e los at postos a disponimentu in su situ suo Sardu Pintau.
chi impreat su mètodu de aprendimentu “deretu” nàschidu a primos de su 1900: onni immàgine est cullegada in manera dereta cun sa limba de arrivu, sena bortaduras in sa limba dominante.
Carchi mastra nos at pedidu cantzoneddas de Nadale de imparare a sos pitzinnos e nos est bènnidu a conca chi a las tènnere podet èssere ùtile finas a àteros mastros. Aìamus publicadu carchi cosa in sos annos colados (https://insarduestprusbellu2.blogspot.com/2013/11/teatrinos-de-nadale-pro-pitzinnos_22.html), ma como in particulare cherimus faeddare de sos càntigos pro sa novena de Nadale iscritos dae sos preìderos Pedru Casu e Austinu Sanna in su 1927.
Pedru Casu, connotu comente “Babbai Casu” est istadu pàrracu de Berchidda dae su 1912 finas a sa morte, in su 1954; Austinu Sanna, de Otieri, est istadu vitze pàrracu cun issu finas a su 1930.
Sas cantzones, iscritas dae Babbai Casu e musicadas dae Austinu Sanna, dant messàgios de paghe e de isperàntzia. Ant permìtidu a sa gente de cussu tempus, chi pro su prus non fiat iscolarizada, de s’acurtziare a sos temas de sa fide cristiana in manera fàtzile, cun melodias ispiradas a melodias sardas chi esistiant giai, prus pagu solennes e “severas” de cussas de sa traditzione latina e italiana.
Pro custa resone sa gente las at apretziadas dae sùbitu, e si sunt tramandadas dae una generatzione a s’àtera finas pro more de s’interpretatzione chi nd’ant fatu artistas locales e de fama internatzionale. Finas Paolo Fresu in su 2014 at inseridu sas melodias de “In sa notte profunda, Notte de chelu e Naschid’est” in s’album suo “Jazzie Christmas”
Sas cantzones pro sa novena de Nadale fiant 9, una pro onni die. Nde publicamus calicuna, paris cun sos link a sos testos e a sos vìdeos pro chie las cheret imparare.
Chie nde cheret ischire de prus, si podet cullegare a su situ https://www.bibliotechelinas.it/2020/11/26/cantendi-paschixedda-canti-natalizi-della-tradizione-religiosa-sarda/, in ue b’at finas una bella bibliografia e sos link a àteros artìculos de profundamentu.
"Nadale in allegria" - Materiale didàticu de Nadale (pdf de iscarrigare)
Libreddos didàticos noos pro pitzinnos minores
Ocannu sos libreddos sunt tres, pensados pro edades diferentes: sos prus piticos podent colorare s'album "Ite colore est?"; pro sas primas tres classes elementares b'at unu cartolàriu de colorare rispetende sos inditos numèricos; pro sa 4° e sa 5° elementare b'at unu manualeddu chi aunit sa matemàtica a s'arte de sos colores. Paris cun sos libros sos pitzinnos retzint finas un'iscàtuleddu de pastellos a chera.
Ocannu sos libreddos los ant retzidos finas sos òspites de sas residèntzias pro betzos e malàidos, pro s'ispassiare in custos meses de inserru causadu dae su Covid-19.
Sos libreddos, aprontados dae sas operadoras Gianfranca Piras e Maria Giovanna Serchisu, sunt curados dae s'assòtziu culturale L'Altra Cultura de Aristanis. Sa gràfica est de Badabò de Enrica Fara.
Chie tenet praghere los bìere in versione "sfogliabile" si podet cullegare a sos link chi sighint, e cherende si podet finas iscarrigare su pdf:
Abbàida Ite colore est? (iscàrriga·lu dae inoghe)
Abbàida Sa matemàtica pintada (iscàrriga·lu dae inoghe)
Abbàida Coloramus cun sos nùmeros (iscàrriga·lu dae inoghe)
"Custu est su porcu..." - Su vìdeu de Tore Fazzi cun sa cantilena antiga
Tore Fazzi, leader de su grupu musicale Collage, in custu vìdeu faeddat de unu pipiriolu ('un flautino') chi l'aiant regaladu a pitzinnu, e repitet una cantilena ('una filastrocca') chi si naraiat a sos pitzinnos pro los ispidientare. Bos iscriimus comente la naraiant in logos nostros:
"Custu est su porcu, / custu l'at mortu, / custu l'at uscradu, / custu si l'at papadu, / custu at nadu "Piu piu, sa parte mia nch'est ruta in su riu!".
"Sos contos de Maddy": dae Thiniscole tres libros in sardu pro pitzinnos
Dae Thiniscole a totu su mundu: si podet nàrrere gasi leghende sos contos de Maria Maddalena Sposito, iscritos pro pitzinnos minores e bortados in inglesu, frantzesu, tedescu, ispanniolu e finas in sardu.
Maria Maddalena Sposito, cummertzialista, professora, pintora, fotògrafa, poeta e como finas iscritora, s'amore pro sos contos l'at imparadu dae sa mama Regina.
Sa bortadura in sardu l'at curada Angelo Canu, operadore de isportellu linguìsticu e tradutore, impignadu dae annos meda in s'imparu de sa limba sarda a sos pitzinnos minores. Podet èssere ùtile meda a totu sos mastros chi sunt interessados a trasmìtere sa connoschèntzia de su sardu a sos alunnos issoro.
Chie tenet praghere de los ordinare podet incarcare in sos link postos in fatu:
"Su cocorrone e sa babbajola" (s'importàntzia de su perdonu e de si rispetare pari-pari);
"Sos grillos e sas chìgulas" (su dinari non faghet su gosu e tocat a pensare ognunu cun sa conca sua);
"Sa mariposa e sa sennoredda" (valore de s' amigàntzia e importàntzia de non si pèrdere de ànimu in sas dificultades).
Su contu de sos sete crabitos
Cuguddeddu Ruju
Sos meses de s'annu
Pitzinnos, a los ischides sos nùmenes de sos meses in sardu?Su contu de sa bidda de Sulù
Sas vocales in poesia
Sos colores in poesia
Pitzinnos istimados, ispassiade·bos!
Imparare sos nùmeros in rima
"Sa paristòria de sas tzìpulas"
Nugoroland - Sos contos Disney in nugoresu
Sa cosa bona de custa pandemia est istada chi nd'at bogadu a campu sa fantasia de sa gente cun initziativas virtuales de onni genia. Est istadu gasi chi una mama nugoresa, Francesca Piras, at pensadu de "doppiare" in nugoresu sos contos clàssicos de sa produtzione Disney.Cun s'agiudu de Salvatore "Bobore" Piredda e Antonello Ganadu (chi ant fatu sa bortadura in sardu e ant dadu boghe a sos contos), Francesca at creadu sa pàgina Nugoroland chi onni domìniga pùblicat unu contu diversu. Finas a como sunt essidos Pinocchio, Sos tres porcheddeddos, Cappuccetto Rosso e Cenerentola.
Chie tenet s'account Facebook podet abbaidare sos cartones animados iscriende·si a sa pàgina Facebook de Nugoroland, chi onni domìniga ponet unu contu a nou.
Pimpirincinu, su pitzinnu chi aiat bìnchidu s'Orcu
"Mandronedda" - Una paristòria animada
Sa traditzione orale sarda tenet unu muntone de contos e de paristòrias chi in antigu serbiant a fàghere ispassiare sos pitzinnos."Ti bollu beni mancai..." - Unu libru pro faeddare de s'amore a sos pitzinnos minores
Un'àteru contigheddu bellu pro fàghere animatzione a sa letura a pitzinnos minores. Est su contu "Ti voglio bene anche se..." de Debi Gliori, chi faeddat de Mini, unu matzoneddu chi comintzat a fàghere preguntas in contu de s'amore: cantu durat s'amore? e si Mini s'esseret trasformadu in unu cocodrillu Maxi lu diat chèrrere bene su matessi? e ite càpitat cando non nos agatamus prus?"Coloro e iscrio - Su primu cartolàriu meu de limba sarda"
Contos in sardu de onni tipu e genia
"Ajò a iscola" 1 e 2 in versione de iscarrigare
Custu libreddu est su segundu de una sèrie: in su primu, publicadu in su 2013, b'aiat elementos de sas connoschèntzias de base (dies de sa chida, meses de s'annu, nùmenes de animales, etc.), in custu b'at una sèrie de contos de Esopo e de Fedro chi, ponende sos animales a faeddare, dant cussìgios de morale a sos òmines.
S'idea de base est de dare trastos de traballu a sos mastros chi cherent impreare su sardu in iscola, e pro custu onni pitzinnu de iscola materna e elementare de s'Unione Pianalza-Montiferru nd'at a retzire còpia.
Sos libreddos sunt iscritos sighende s'istandard ortogràficu regionale (LSC), e sos mastros ant a pòdere adatare sas ischedas a sas esigèntzias linguìsticas de s'iscola in ue traballant, faghende partetzipare finas sos genitores a custa òpera de trasmissione de sa limba a sos pitzinnos.
Chie cheret podet iscarrigare sos libreddos in versione pdf dae sos link chi ponimus in fatu:
"Ajò a iscola 1"
"Ajò a iscola 2"
Duas cantzoneddas de Cristian Urru pro imparare sas partes de su carenadu e sas atziones de sa die
"Su gatu" - Unu puzzle totu in sardu
Est nàschidu su primu giogu a incastros (puzzle) in sardu. L'at creadu Papiros pro lu dare comente donu a sos premiados de "Iscrie una lìtera a sos Tres Res" e como est disponìbile pro chie totu lu cheret comporare.Custa bella idea est bènnida a Diegu Corràine, editore de Papiros impignadu dae annos meda in sa promotzione de su sardu. Nos ispiegat chi s'idea de fàghere giogos a incastru in sardu la teniat dae ora "ca creo chi tochet a s'ingeniare pro propònnere su sardu in manera moderna e chi agradet a sos pitzinnos".
E custu puzzle de su gatu ite tenet de particulare?
"Est unu giogu traditzionale de 100 incastros (adatu a pitzinnos minores)" ma sa novidade est chi "in sa figura sunt inditadas sas partes chi la cumponent: sa carena, sa conca, sos mustratzos, etc. E est in sardu finas sa cassita in ue est collidu du giogu!".
Sa figura est pintada dae Pia Valentinis, illustradora de fama chi onni annu faghet sas pinturas pro su prèmiu "Iscrie una lìtera a sos Tres Res".
S'idea de Corràine est de publicare finas giogos adatos a pitzinnos prus mannitos, cun sa punna de dare difusione a sa limba sarda in manera discansosa.
Su giogu costat 21 èuros e si podet ordinare online dae su situ de Papiros.
Ischedas e libreddos fatos dae ULS Sarcidanu-Barbàgia de Seulu
In custos annos sos Ufìtzios de sa Limba Sarda ant fatu atividades meda cun sos pitzinnos minores, e sos materiales los amus publicados in sos annos colados in sa pàgina "Iscola" de su blog "In sardu est prus bellu".Poesias de Nadale pro s'iscola de s'infàntzia
Libros de istòria sarda de iscarrigare gratis
Est pro cussu chi su grupu Storia sarda nella scuola italiana at comintzadu a preparare materiales didàticos in formadu digitale, chi chie cheret si nde podet iscarrigare dae su link http://lastoriasarda.com/didattica/ o dae sa pàgina Facebook issoro sena pagare nudda.
