Sos ditzionàrios de limba sarda
Non totus connoschent sos trastos de manìgiu pro impreare sa limba sarda e nos ant pedidu un’agiudu cuncretu pro comintzare a l’impreare e a l’iscrìere, duncas amus pensadu de aprontare unu vademecum sintèticu chi guidet a sa connoschèntzia de sos ditzionàrios printzipales de limba sarda.Chie nde tenet praghere lu podet iscarrigare dae su link chi sighit:
Manualeddu de cunversatzione pro furisteris
Pro dare un'agiudu a chie est comintzende a imparare su sardu, amus pensadu de aprontare custu manualeddu in ue si podet agatare, in prus de sas informatziones generales (carchi verbu, sos numerales, sas fòrmulas de cortesia, etc.) finas carchi esempru pràticu de resonadas de base.Su manualeddu si podet iscarrigare in pdf incarchende in su link chi est in suta.
Manualeddu de cunversatzione pro furisteris
Dispensina laboratòrios UniTre annu 2023
(de iscarrigare)
Sos laboratòrios, difatis, aiant fatu nàschere dibàtidos bellos subra de tantos argumentos e sos corsistas si bi fiant impignados non solu partetzipende ma finas faghende chircas a sa sola e boghende a campu prendas ismentigadas de sa cultura populare antiga.
De acordu cun sos corsistas, amus pensadu de pònnere custas prendas a disponimentu de totus. Sa cantidade manna de materiale non nos at permìtidu de lu publicare totu ma nd'amus seberadu una campionadura pro onni tema tratadu.
Publicamus inoghe sa dispensina pro chi chie cheret si la potzat iscarrigare e l'impreare pro tramandare sa memòria de sas prendas bellas de sa cultura nostra.
Sos libros de Antiogu Ghiani e Liliana Zucca - Guidas didàticas pro mastros de limba sarda
Nch'at passadu annos meda dae cando, in su 2006, Antiogu Ghiani e Liliana Zucca, mastros de iscola elementare, ant publicadu su libru "Contendi e arrexonendi", guida didàtica chi cheret dare un'agiudu cuncretu a sos mastros interessados a imparare su sardu a sos pitzinnos.
Su libru benit a pustis de un'àteru intituladu "Scriendi e gioghendi", publicadu in su 1992 a pustis de un'esperièntzia de imparu de su sardu a sos pitzinnos de iscola elementare.
"Sa cosa prus mala a cumbàtiri est stétia sa bregùngia chi teniant is pipius, candu fiant in prima, a chistionari in sardu, fintzas e puita ca is Mannus ddis iant imparau a pentzari ca chistionendu in italianu iant èssiri stétius sempri prus bonus in is studius e ca su chistionari in sardu, invecias, ddus iat ai postus sempri prus in bàsciu de is chi chistionànt in italianu" iscrient sos mastros in s'introdutzione.
A bellu a bellu, cun atividades galanas e cun s'esempru dadu onni die, mastru Antiogu e mastra Liliana ant bìnchidu sas resistèntzias de sos pitzinnos (e de sos mannos puru) a faeddare in sardu.
S'esperièntzia issoro la ponent a disponimentu in duos libros bellos a beru, in ue b'at unu percursu linguìsticu graduale chi comintzat dae sa prima elementare e sighit finas a finire s'iscola primària.
Su libru "Contendi e arrexonendi" est partzidu in 7 setziones: "Fundamentus, Contus, Arrexonamentus, Poisias, Giografia e Iscièntzias, Giogu" in ue b'at tantas ischedas de traballu bene fatas e una parte introdutiva chi dat cussìgios pràticos pro sas atividades de fàghere a su comintzu de su percursu didàticu.
Sos duos libros, publicados online in sa Libreria Digitale de Sardigna, si podent iscarrigare in pdf dae sos link chi ponimus in fatu:
Mètodos pro imparare su sardu a sos pitzinnos -- Sa tesi de làurea de Silvia Mastinu (pdf de iscarrigare)
Sa tesi est intitulada "Metodologie ludico didattiche per l'apprendimento della lingua minoritaria" e tenet sa punna de pònnere paris sos mètodos educativos lùdicos cun s'imparu de sa limba sarda.
Silvia at traballadu pro annos meda cun sos pitzinnos, e l'ischit chi sos pitzinnos in sardu non bi faeddant prus. E ischit finas chi, pro bi lis pòdere imparare, tocat de intrare in sintonia cun issos e de los fàghere incantare de s'argumentu agatende sa manera giusta. E ite est chi lis agradat a sos pitzinnos? A giogare. Duncas sa manera giusta est a los fàghere imparare gioghende.
Su traballu ponet paris sos istùdios de didàtica e s'esperièntzia pràtica de s'autora, chi pro tantos annos at traballadu in iscola comente esperta de limba sarda. Est nàschidu pro èssere un'agiudu pràticu, bidu chi finas a como trastos ispetzìficos de custu argumentu non si nd'agatat.
S'òpera est dividida in tres partes: sa prima tratat de sa situatzione de sa limba sarda a dies de oe; sa segunda faeddat de sa didàtica de su giogu; sa de tres de sas metodologias chi agiuant sa didàtica.
In custu ùrtimu capìtulu b'at una parte teòrica e una sèrie de ischedas operativas pro esigèntzias diferentes (ascurtu ebbia; produtzione orale; aprofundamentu de terminologia e grammàtica; grammàtica cuntrastiva). Sas ischedas cuntenent esempros de atividades isperimentadas dae s'autora cun profetu e sunt craras e fàtziles.
Unu traballu bene fatu a beru, chi podet dare tantas ideas a mastros, operadores linguìsticos e finas a babbos e mamas.
Nos diat pràghere chi custa guida, chi publicamus in pdf cun su permissu gentile de s'autora, siat publicada luego comente libru e lu potzant tènnere totu sos chi sunt interessados a s'argumentu.
Sa poesia ispiegada a sos giovaneddos
Amus pensadu chi un'agiudu lu podent dare sas diapositivas de Power Point, chi permitint de "calibrare" sa cantidade de informatziones pro fàghere a cumprèndere passu pro passu sos trastos de base de unu cumponimentu poèticu (figuras mètricas, cesura, rima, etc.). A un'ispiegatzione fàtzile, "a medida de pitzinnu", b'amus aunidu esertzìtzios mirados pro chi sa teoria andet a su matessi passu cun sa pràtica.
Su Power Point (chi si podet impreare pro fàghere 4 o 5 letziones) si podet iscarrigare intrende in su situ de su Comune de Iscanu e incarchende in su link a manu destra de sa pàgina.
Pro iscarrigare su Pdf podides incarcare inoghe.
Bonu traballu poèticu a totus!
"Nara cìxiri!" - Materiales pro sa Die de sa Sardigna
Pro sos mastros chi cherent faeddare de custa die importante pro s'istòria nostra, publicamus carchi materiale de iscarrigare o visionare in Rete.
Su primu est su libreddu "Sa Die de sa Sardigna" aprontadu in su 2016 dae su grupu de traballu "Storia sarda nella scuola italiana". Su pdf, iscritu in italianu in manera fàtzile e crara, si podet iscarrigare dae custu link.
Si cherides mustrare carchi vìdeo, bos nde cussigiamus tres, duos in sardu e unu in italianu:
Sos vìdeos in sardu sunt aprontados dae sos giòvanos de ANS - Assemblea Natzionale Sarda: in su primu, Isabella Tore ispiegat sos acadimentos de sa die (abbàida inoghe); in su segundu, sa paràula de òrdine "Nara cìxiri!" ('Pronunzia la parola cece!'), chi fiat impreada dae sos rebelles pro distìnghere sos sardos dae sos piemontesos, ca custos non fiant bonos a pronuntziare sa "scèscia" (x), benit impreada comente metàfora de libertade (abbàida inoghe).
Su vìdeu in italianu cuntenet una bella sìntesi de sos acadimentos de sa die. Faghent de acumpangiamentu sas paràulas de "Su patriotu sardu a sos feudatàrios", cantzone iscrita in cussos annos dae Frantziscu Ignàtziu Mannu. Custu vìdeu lu podides bìere incarchende inoghe.
A chie si cheret agiuare cun ischedas fàtziles, publicamus cussas aprontadas dae Màriu A. Sanna pro sos pitzinnos de iscola (podides iscarrigare su pdf incarchende in custu link).
Sa novidade de ocannu est unu film de animatzione intituladu 28 abrile 1794: sa die de sa Sardigna, realizadu dae sas editziones Condaghes cun sa regia de Bruno Olivieri. S'anteprima la podides abbaidare inoghe.
Pro connòschere mègius s'argumentu, podides lèghere s'artìculu "Nara cìxiri - Sa die de s'aciapa" iscritu dae Manuela Ennas o "Sa Die de sa Sardigna raccontata ai bambini e ai ragazzi" de su situ Pipius.com.
In ùrtimu, pro sos amantiosos de sa poesia, ponimus su cullegamentu a sa cantzone "Festa" iscrita dae Jorgi Rusta, chi preguntat a sos sardos ite tenent de festare su 28 de abrile, bida sa situatzione de dificultade manna chi sa Sardigna est bivende dae tempus meda. Sa concrusione de Rusta est "che a cuss'aprile est ora de si pesare / ca peus de tanno semus cumbinatos".
Bona festa a totus!
"Sardu Pintau": arte e limba sarda in su situ de Giuanna Dessì
Cun custa idea at progetadu materiales didàticos chi tratant argumentos diferentes (flora e fàuna, alimentos, fainas de onni die, etc.) chi at postu a disponimentu de totus in su situ https://sardupintau.wixsite.com/giuannadessi/flora-fauna.
Su mètodu impreadu est cussu "deretu" nàschidu a primos de su 1900, chi faghet cullegare su significadu de sa paràula a s'immàgine sena passare dae sa limba dominante.
Podet èssere un'agiudu mannu siat pro sos mastros (chi lu podent impreare in iscola) siat pro sos genitores chi podent apicare sos poster in s'aposentu de sos pitzinnos pro lis fàghere memorizare sas paràulas in manera naturale.
Pro intrare a su situ bos podides cullegare a custu link
Comente istades? L'ischides nàrrere sena emoticon?
Ma si lu devimus nàrrere a paràulas? Bonos bi semus a agatare sos agetivos adatos? Nois b'amus provadu, finas pro dare un'agiudu a sos mastros chi cherent traballare in custu diretzione cun sos alunnos issoro.
Su resurtadu est unu vìdeu chi podides abbaidare incarchende in custu link.
Ispassiade·bos!
Ammentende sas fòrmulas de cortesia antigas
Calicunu si las ammentat e la narat ancora, ma gente meda si las at ismentigadas e pro cale si siat acadimentu (isposos, traballu nou, nàschida de unu fìgiu...) impreat sa fòrmula italiana "Auguri!", chi est genèrica, adata a onni ocasione ma non tenet "ànima".
Nois,
pensende chi siat làstima a pèrdere su valore e sa bellesa de custa
richesa manna chi nche tenimus, amus pensadu de las pònnere totu paris
in unu vìdeu, pro chi non si nde perdat sa memòria.
Su vìdeu lu podides abbaidare incarchende inoghe.
Unu vìdeu pro chie est imparende a faeddare in sardu
Pro l'abbaidare bos podides cullegare a custu link.
Cussìgios pro faeddare in pùblicu
Pro sos genitores de pitzinnos minores
Si cherides abbaidare o iscarrigare su Pdf devides intrare in sa pàgina in sardu de su situ istitutzionale de su Comune capu-filera de su progetu.
"Didatichende 2014" (II editzione) - Materiales de iscarrigare
Su 30 de martzu de su 2014 s'Universidade de Iscanu at ospitadu sa segunda annualidade de "Didatichende", die de formatzione in sardu pro insegnantes.
